Թեհրանը երբեք թույլ չի տա փոխել իրանա-հայկական պատմական սահմանը. իրանագետ

17:15 8 Օգոստոս 2024

Հյուսիս-Հարավ միջանցքի գործարկումը օգուտ կբերի մեր բոլոր հարեւաններին, հատկապես Հայաստանին։ Այս մասին հայտարարել է անկախ վերլուծաբան և մեդիա հետազոտող (Իրան) Ռուհոլլահ Մոդաբբերը՝ ելույթ ունենալով Երևանում կայացած «Հայաստանի և ԵԱՏՄ-ի միջև BRICS-ի և ՇՀԿ-ի հետ համագործակցության նոր հորիզոններ» միջազգային ֆորումում։

«Շնորհիվ այն բանի, որ Թեհրանի և Մոսկվայի միջև համագործակցությունը բազմազան է և հիմնված է բարեկամական սկզբունքների վրա, և այդ հարաբերությունների բարգավաճումը նկատվում է հատկապես վերջին երեք տարիների ընթացքում, Իրանը 2024 թվականին դարձավ BRICS-ի լիիրավ անդամ, իսկ 2023թ-ին ՇՀԿ անդամ, ինչպես նաև ազատ առևտրի համաձայնագիր է կնքել ԵԱՏՄ-ի հետ։ Այս կարևոր և արժեքավոր համաձայնությունը ձեռք է բերվել հենց Իրանի և Ռուսաստանի միջև հարաբերությունների խորացման շնորհիվ։ Սա կարևոր է, քանի որ որքան ամուր լինեն Իրանի և Ռուսաստանի հարաբերությունները, այնքան լավ նրանց հարևանների և միջազգային կարգի համար։ Բոլորը կարող են շահել Իրանի և Ռուսաստանի համագործակցությունից աշխարհաքաղաքական, տնտեսական, անվտանգության, էներգետիկայի և զբոսաշրջության ոլորտներում»,- նշել է նա։

Փորձագետի կարծիքով, «Հյուսիս-Հարավ» միջազգային տրանսպորտային միջանցքի նախագիծը, որը իրանա-ռուսական համագործակցության ևս մեկ կարևոր ասպեկտ է և գլոբալ տարանցիկ կարևորագույն ուղին, կմիացնի ԲՐԻԿՍ-ի, ՇՀԿ-ի, ԵԱՏՄ-ի և ՀԳՀԾ-ի և այլ երկրների տնտեսությունները և թույլ կտա. ապրանքների ավելի արագ, էժան և անվտանգ առաքում բաց ջրերով և Իրանի տարածքով:

«Այսինքն՝ «Հյուսիս-Հարավ» միջանցքի գործարկումը օգուտ կբերի մեր բոլոր հարեւաններին, հատկապես՝ Հայաստանին»,- ընդգծեց նա։

«Հարկ է նշել, որ Իրանը միշտ էլ լավ և բարեկամական հարաբերություններ է ունեցել Հայաստանի հետ։ Թեհրանը Երևանը համարում է եղբայրական երկիր և գործընկեր. Այս առումով առաջնահերթ են նաև տնտեսական համագործակցության հարցերը։ Իրանը նախատեսում է ներդրումներ կատարել Հայաստանի ճանապարհների, տրանսպորտի և էլեկտրակայանների նախագծերում, ինչպես նաև Երևանում ստեղծել առևտրային կենտրոն՝ առևտուրը հեշտացնելու համար։ Իրանը նախատեսում է Հայաստանի հետ ապրանքաշրջանառությունը նախ հասցնել մեկ միլիարդ դոլարի, ապա՝ երեք միլիարդի։

Թեհրանը Երեւանին հնարավորություն է տվել մասնակցելու Հյուսիս-Հարավ միջանցքի կարեւորագույն կետի՝ Չաբահար նավահանգստի աշխատանքներին։

Պետք է ընդգծել, որ առանց կայուն խաղաղության տնտեսական զարգացման հեռանկարները չափազանց անորոշ են։ Առաջին փուլում անհրաժեշտ է քաղաքական կայունություն ապահովել Հարավային Կովկասում։

Թեհրանը, ունենալով բարեկամական և եղբայրական հարաբերություններ և՛ Հայաստանի, և՛ Ադրբեջանի հետ, ոչ մի կերպ չի ջատագովում հայ-իրանական սահմանի փոփոխությանը։

Այսինքն՝ Թեհրանը երբեք թույլ չի տա, որ փոխվի երկու երկրների բարեկամության, խաղաղության ու համագործակցության խորհրդանիշ՝ Իրան-Հայաստան պատմական քառասունչորս կիլոմետր սահմանը, իսկ Իսլամական Հանրապետության գերագույն առաջնորդը՝ նախկին ու նոր Իրանի նախագահներն ուղղակիորեն և վճռականորեն հայտարարել են այդ մասին»,- ասել է Ռուհոլլահ Մոդաբբերը:

Նա հիշեցրել է, որ այս տարվա մայիսին ուղղաթիռի վթարի հետևանքով զոհված նախագահ Էբրահիմ Ռաիսին և ընտրված նախագահ Մասուդ Պեզեշյանը նշել են Իրանի և Հայաստանի միջև առկա սահմանի անփոփոխության մասին։ «Այսպիսով, առևտրային համագործակցության խորացման առաջին քայլը պետք է լինի Հարավային Կովկասում կայուն խաղաղության հաստատումը և տարածաշրջանում աշխարհաքաղաքական փոփոխությունների բացակայությունը։

«Ինչպես ես արդեն նշել եմ, Հյուսիս-Հարավ միջանցքը արագ, անվտանգ և համեմատաբար էժան երթուղի է, որը օգուտ կբերի բոլոր երկրներին, նույնիսկ ՀԳՀԾ-ի անդամներին: Այս երթուղին, համեմատած Սուեզի ջրանցքի հետ, ավելի նախընտրելի է Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանի երկրների համար՝ դեպի Արևելյան Եվրոպայի շուկա մուտք գործելու տեսանկյունից։

Միևնույն ժամանակ, դրանից կշահեն բոլոր երկրները, քանի որ համագործակցության հիմնական սկզբունքը պետք է լինի հավաքական օգուտների ձեռքբերումը։

Հայաստանը զգալի առավելություններ կստանա նաև Հյուսիս-Հարավ միջանցքում գտնվելու շնորհիվ։

Մենք պետք է ջանքեր գործադրենք Եվրասիան և Կովկասյան տարածաշրջանը վերածելու համաշխարհային առևտրի և տարանցման կենտրոնի և համաշխարհային առևտրի ուղիների անվտանգ խաչմերուկի, որը թույլ կտա ընդլայնել միջազգային առևտուրը։ Այս առումով կովկասյան տարածաշրջանի բոլոր պետությունները պետք է աշխատեն խաղաղության և բարեկամության ամրապնդման ուղղությամբ։

Կարծում եմ, որ մենք պետք է հարգենք Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության (ՀԱՊԿ) ձեռքբերումները, որի ստեղծման նախաձեռնողն է Ռուսաստանը, և այն դիտարկենք որպես կովկասյան տարածաշրջանում և Կենտրոնական Ասիայում անվտանգությունն ու խաղաղությունն ապահովող կազմակերպություն։

Ես կարծում եմ, որ անվտանգությունը տնտեսության հիմքն է, և առանց դրա անհնար է պատկերացնել տնտեսական համագործակցությունը։ Հետևաբար, եթե մենք կարողանանք ընդլայնել ՀԱՊԿ-ը, ասոցիացիան վերածել Եվրասիական Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության և հասնել դրանԻրանի մուտքին, մենք կկարողանանք հզոր կոալիցիա կազմել անվտանգության, տնտեսության, քաղաքականության և մշակույթի բնագավառներում։

Համոզված եմ, որ Ռուսաստանն ու Իրանը Կովկասում անվտանգության երկու սյուներ են, որոնք Վրաստանի, Հայաստանի և Ադրբեջանի հետ միասին կարող են օգնել լուծել տարաձայնությունները և նպաստել խաղաղությանն ու տնտեսական համագործակցության զարգացմանը։

Մենք բոլորս ցանկանում ենք, որ աշխարհը լինի կայուն, և մեր հարևան պետությունների տնտեսությունները բարգավաճեն:

Ուստի մենք պետք է ամեն կերպ նպաստենք համագործակցության ընդլայնմանը»,- ասել է Ռուհոլլահ Մոդաբբերը։

ԿԱՅՔԻ ՀԻՆ ՏԱՐԲԵՐԱԿ

Լրահոս

ՏԵՍՆԵԼ ԱՎԵԼԻՆ

Թեհրանը երբեք թույլ չի տա փոխել իրանա-հայկական պատմական սահմանը. իրանագետ

Լրահոս

Փոխկապակցված նորություններ

Տնտեսություն

Հասարակություն